Wyładowanie elektrostatyczne jest pojęciem powszechnie znanym w branży produkcji i naprawy pakietów elektronicznych. Mimo to, wciąż jeszcze zdarzają się przypadki kiedy całe partie produktów muszą być naprawiane, a nawet wycofywane z rynku z powodu wykrycia wad spowodowanych zaniedbaniami w ochronie antystatycznej. W artykule omówimy podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony antystatycznej i przyjrzymy się możliwościom jej faktycznego wdrożenia w nowoczesnym przedsiębiorstwie.
Wyładowanie antystatyczne lub rozładowanie antystatyczne – powszechnie oznaczane angielskim skrótem ESD (Electrostatic Discharge) – to transfer ładunków pomiędzy obiektami o różnych potencjałach elektrycznych. Ładunki elektrostatyczne powstają gdy dwa różne materiały są pocierane lub oddalane. Codziennymi przykładami takich sytuacji mogą być chodzenie po syntetycznej podłodze, pocieranie syntetycznych ubrań, przesuwanie plastikowych pojemników czy też rozwijanie taśmy samoprzylepnej.
Wyładowania tego typu charakteryzują się wysokim napięciem, które przy wilgotności powietrza poniżej 20% może sięgać nawet 30 kV. Wartości tego rzędu z łatwością uszkadzają komponenty elektroniczne. Dla przykładu można przytoczyć wrażliwość ESD dla wybranych komponentów:
VMOS – 30-1800V, MOSFET – 100-200V, GaAsFET – 100-300V, EPROM – 100V, JFET 140-7000V. Uszkodzenia komponentów mogą natomiast skutkować wytwarzaniem wadliwych pakietów elektronicznych z całym szeregiem potencjalnych konsekwencji z tym związanych – wzrostu kosztów, utraty reputacji a w skrajnych przypadkach nawet konieczności wycofywania produktów. Powyższe ryzyko jest w branży produkcji i naprawy pakietów elektronicznych powszechnie redukowane poprzez tworzenie odpowiednio zaprojektowanych i wyposażonych stref ochrony antystatycznej (Electrostatic Protected Area, EPA). Kluczowymi są tu odpowiednie podłogi, urządzenia, narzędzia, meble i odzież robocza.
Tu na szczególną uwagę zasługuje oferta antystatycznych mebli i odzieży nagradzanej i szeroko uznanej polskiej marki REECO. Jak pokazuje praktyka – samo posiadanie wyposażonej strefy jest bezcelowe kiedy nie są opracowane i zachowywane odpowiednie praktyki i procedury ochrony antystatycznej. Dla tej kwestii kluczowe znaczenie ma odpowiednia świadomość i zrozumienie zagadnienia przez pracowników. Co istotne – wyładowań elektrostatycznych nie widać, a ich skutki są często wykrywane dopiero po długim czasie.
Brak jest więc oczywistego, natychmiastowego sygnału pokazującego pracownikowi, że jego działania są błędne. Powoduje to, że zagadnienia tego nie można nauczyć się poprzez praktykę. Kluczowym stają się więc profesjonalne szkolenia z zakresu ESD. W Polsce są one przeprowadzane przez RENEX Electronics Education Center – największe Centrum Szkoleniowe IPC w Europie Środkowo-Wschodniej.
W ramach szkoleń autorskich centrum to oferuje kursy z zakresu ochrony antystatycznej – Szkolenie RTC-01 Elektryczność statyczna – ochrona urządzeń elektronicznych – 8-godzinny w profilu dla operatorów oraz 16-godzinny w profilu dla koordynatorów. Szkolenie dla operatorów skierowane jest do osób mających kontakt z elektroniką w procesie produkcji lub serwisu i pozwala na zdobycie wiedzy niezbędnej przy pracy z komponentami wrażliwymi na wyładowania statyczne.
Program szkolenia obejmuje między innymi takie zagadnienia jak teoria mechanizmów elektryzacji, podstawowa wiedza o wyładowaniach elektrostatycznych, postępowanie z komponentami i modułami pakietów elektronicznych, środki ochrony, identyfikacja ESDS w sprzęcie (przyrządy czułe na wyładowania elektrostatyczne), zakres stosowania ochrony, czułość ESDS czy też stosowanie nowych technologii, procesów i wyposażenia antystatycznego.
Szkolenie zaawansowane – skierowane do koordynatorów, osób sprawujących kontrolę w strefach ochrony antystatycznej (EPA), audytorów ESD czy też pracowników przedsiębiorstw działających w branży elektronicznej. Program tego szkolenia został rozbudowany o takie zagadnienia jak wymagania dotyczące tworzenia i użytkowania stref zabezpieczonych przed wyładowaniami elektrostatycznymi, odpowiedzialność pracowników za stosowanie środków ochrony, rola koordynatora ESD, szkolenia personelu, przeprowadzanie audytów stref EPA, tworzenie raportów zgodnie z zaleceniami międzynarodowymi, czy też dokonywanie pomiarów i redagowanie sprawozdań. Celem szkoleń jest wykształcenie świadomości zagrożeń wynikających z wyładowań elektrostatycznych i skutecznych metod ich zapobiegania. Pozwalają one na
skuteczne przeszkolenie personelu pracującego z elektroniką wrażliwą na wyładowania, co pozwala na minimalizację ryzyka zaniedbań i większą skuteczność działania stref ochronnych. Podsumowując – szkolenia ESD są kluczowym elementem pozwalającym na prawidłowe funkcjonowanie stref ochrony antystatycznej. Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z Autoryzowanym Centrum Szkoleniowym RENEX IPC – www.ipctraining.pl. Więcej o zagadnieniu ochrony antystatycznej w Podręczniku ESD – Ochrona przed wyładowaniami statycznymi w środowisku elektronicznym dostępnym nieodpłatnie dla subskrybentów newslettera RENEX.
POBIERZ PDF