Lutowanie kabli i przewodów w toku tworzenia pakietów elektronicznych jest tematem często bagatelizowanym – „w końcu co to za sztuka przylutować kabel”. Z podejściem takim spotkać się można nawet w dużych firmach EMS, gdzie największą wagę często przykłada się do zautomatyzowanego montażu SMT czy też THT. Powoduje to, że w produktach wychodzących z takich linii znaleźć można luty bardziej przypominające grudy cyny niż prawidłowe połączenia.
Pierwszym krokiem jest tutaj oczywiście rozpoznanie problemu w tym zakresie. Często dzieje się to niestety dopiero w sytuacji, kiedy wytworzone pakiety elektroniczne zaczynają wracać w toku reklamacji albo informacji od nieusatysfakcjonowanego kontrahenta. Praktyka pokazuje, że drobny, ale zbagatelizowany element, jakim często jest lutowanie kabli, może zaważyć na jakości całego urządzenia. Prawidłowo wykonany montaż powierzchniowy i przewlekany komponentów – wydawałoby się ten trudniejszy etap procesu – może być łatwo przyćmiony przez błędy i wady wynikające z jednego źle przylutowanego przewodu.
Najczęściej popełniane błędy wynikają ze złego ustawienia przewodu względem pola lutowniczego czy terminalu, źle dobranej ilości lutowia, zbyt daleko lub mało zdjętej izolacji czy też nieprawidłowo przeprowadzonego pobielenia. Ich konsekwencją mogą być połączenia wadliwe mechanicznie, zwarcia elektryczne czy, jak w przypadku wspomnianych grud lutowia, prosty brak możliwości weryfikacji wizualnej, czy kontakt jest prawidłowy. Wszystko to stanowi wady – widoczne na pierwszy rzut oka bądź ukryte, które ujawnią się po czasie. Ich następstwem są wymierne straty finansowe – związane bezpośrednio z reklamacjami czy reworkiem, lub te mniej oczywiste – wynikające z utraty reputacji czy też kolejnych zleceń.
Lutowanie kabli – Szkolenia
Naturalnym rozwiązaniem braków kompetencyjnych są oczywiście odpowiednie szkolenia. Poprzez odpowiednie można tu rozumieć realizowane w zakresie norm IPC – najczęściej stosowanych na świecie standardów dotyczących projektowania, produkcji i napraw czy też oceny pakietów elektroniki, jak również montażu wiązek kablowych – a co za tym idzie, wyznaczających klasy jakości rozpoznawane przez zleceniodawców i zleceniobiorców niezależnie od rynku na jakim się obracają.
Jednym z najlepiej wyposażonych i zarazem największym w Europie Środkowo- Wschodniej ośrodkiem prowadzącym szkolenia specjalistyczne z lutowania kabli i norm IPC jest polska firma RENEX Electronics Education Center. Od ponad 20 lat jest ona częścią Grupy RENEX i działa w ramach Centrum Technologiczno- -Szkoleniowego RENEX we Włocławku. Celem jednostki jest zwiększanie kompetencji specjalistów w zakresie projektowania, produkcji i napraw czy też oceny pakietów elektroniki, jak również montażu wiązek kablowych oraz promocja właściwych – wysokich standardów jakości. Ośrodek oferuje szkolenia dla elektroników obejmujące pełny zakres norm IPC oraz kursy z zagadnień ochrony antystatycznej, a jego trenerzy jako specjaliści najwyższej rangi współtworzą kolejne rewizje publikowanych na całym świecie standardów. Polski podmiot szczyci się ogromnym doświadczeniem w szkoleniu specjalistów w kraju i za granicą i, co szczególnie istotne, uprawnieniami do prowadzenia kursów i nadawania certyfikatów na poziomie trenera IPC.
Oprócz kursów w zakresie norm IPC ośrodek dostarcza również szerokie spektrum szkoleń autorskich w tematyce prawidłowego montażu pakietów elektronicznych, obsługi urządzeń PACE, prawidłowego użytkowania stref EPA, zabezpieczeń ESD czy też norm i standardów ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej).
W zakresie omawianego problemu kluczowe dla nabycia odpowiednich kompetencji jest szkolenie pt. „Wymagania i akceptacje dla montażu kabli i wiązek przewodów”. Jest ono skierowane do osób bezpośrednio zajmujących się montażem lub kontrolą połączeń wykonanych z wykorzystaniem przewodów i kabli i ma na celu przekazanie zainteresowanym osobom możliwie najszerszej wiedzy praktycznej i teoretycznej w zakresie normy IPC/WHMA-A-620. W toku szkolenia kursanci nabywają wiedzę w takich zakresach, jak przygotowanie przewodów, lutowanie w konfiguracji z różnego rodzaju terminalami, łączenie przewodów izolowanych (IDC), zaciskanie (crimpowanie), tworzenie splotów, zgrzewanie ultradźwiękowe, montowanie złącza, pomiar przewodów, łączenie kabli współosiowych i dwuosiowych (coaxial i twinaxial), zabezpieczanie i ekranowanie elektryczne wiązek przewodów, trasowanie czy też przeprowadzanie testów elektrycznych i mechanicznych wytworzonych połączeń.
Szkolenia są dostępne na dwóch poziomach – poza szkoleniami dla specjalistów, ośrodek prowadzi również kursy nadające najwyższe uprawnienia – trenerskie. Szkolenia wyższego poziomu skierowane są nie tylko do osób bezpośrednio zajmujących się kontrolą lutowanych kabli, czy połączeń wykonanych z wykorzystaniem przewodów, ale też odpowiedzialnych za szkolenia pracowników realizujących ten zakres obowiązków. Warto dodać również, że na zajęciach praktycznych z zakresu tworzenia wiązek przewodów uczestnicy mają możliwość pracy z narzędziami i wyposażeniem stosowanym m.in. w branży militarnej i SPACE.
Automatyzacja procesu lutowania kabli
Kolejnym krokiem i zarazem rozwiązaniem problemu błędów w montażu połączeń kablowych jest automatyzacja tego procesu. Również w tym zakresie szeroką działalność doradczą i badawczo-rozwojową zapewnia RENEX Group.
Specjaliści firmy pomagają w identyfikacji problemów produkcyjnych i doborze odpowiednich rozwiązań technologicznych. Ich przykładem może być seria robotów REECO, a w szczególności wchodzący w jej skład Robot Lutowniczy. Urządzenie może pracować zarówno w linii, jak i poza nią i pozwala na tworzenie połączeń lutowniczych z wysoką precyzją i powtarzalnością. Jest przy tym efektywne kosztowo w produkcji elektroniki już w średnich seriach. Centrum prowadzi również szkolenia z zakresu rozwiązań zrobotyzowanych, dostarczając wiedzę specjalistyczną dotyczącą obsługi i programowania urządzeń i robotów przemysłowych, co pozwala użytkownikom w pełni korzystać z ich możliwości. Wspomaga również dostosowywanie procesów w działających już na rynku przedsiębiorstwach. Dotyczy to w szczególności tych podmiotów, które rozwijają bądź wdrażają własną produkcję pakietów i urządzeń elektronicznych bądź tych, które dążą do automatyzacji swoich szeroko w tym miejscu rozumianych procesów poprzez implementację robotów przemysłowych. Ośrodek prowadzi również działalność doradczą w zakresie ochrony ESD oraz tworzenia i prawidłowego utrzymywania EPA (strefy ochrony przed wyładowaniami elektrostatycznymi).
Ośrodek oferuje szkolenia dla elektroników obejmujące pełny zakres norm IPC oraz kursy z zagadnień ochrony antystatycznej, a jego trenerzy jako specjaliści najwyższej rangi współtworzą kolejne rewizje publikowanych na całym świecie standardów. Polski podmiot szczyci się ogromnym doświadczeniem w szkoleniu specjalistów w kraju i za granicą i, co szczególnie istotne, uprawnieniami do prowadzenia kursów i nadawania certyfikatów na poziomie trenera IPC. Oprócz kursów w zakresie norm IPC ośrodek dostarcza również szerokie spektrum szkoleń autorskich w tematyce prawidłowego montażu pakietów elektronicznych, obsługi urządzeń PACE, prawidłowego użytkowania stref EPA, zabezpieczeń ESD czy też norm i standardów ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej). W zakresie omawianego problemu kluczowe dla nabycia odpowiednich kompetencji jest szkolenie pt. „Wymagania i akceptacje dla montażu kabli i wiązek przewodów”. Jest ono skierowane do osób bezpośrednio zajmujących się montażem lub kontrolą połączeń wykonanych z wykorzystaniem przewodów i kabli i ma na celu przekazanie zainteresowanym osobom możliwie najszerszej wiedzy praktycznej i teoretycznej w zakresie normy IPC/WHMA-A-620.
Podsumowanie
Bagatelizowanie elementu produkcji pakietów elektronicznych zawierających również lutowanie kabli i montaż przewodów i wiązek może mieć daleko idące konsekwencje finansowe i wizerunkowe. Rozwiązaniem jest zdobywanie wiedzy poprzez szkolenia i wzrost kwalifikacji. Kwalifikacje w tej sferze można zdobyć w Autoryzowanym Centrum Szkoleniowym IPC – RENEX EEC. Wsparcia w tym zakresie dostarcza Centrum Technologiczno-Szkoleniowe RENEX.